Kategori: Genel

Örgütlenme [organization: organizasyon] kavramı, birden çok bilim alanına aittir. Bu kavram, biyolojik söylemde olduğu kadar sosyoloji ya da psikoloji alanlarında da aynı sıklıkta kullanılır. Örgütlenme düşüncesi genellikle gelişim kavramıyla ilişkilidir. Nörobiyoloji bu bağlamda, insanın sinirsel örgütlenmesini, her biri diğerinin içinde bütünleşmiş şekilde en basit yapılardan en karmaşık yapılara doğru tanımlar. Freud, organizasyon kavramını kullanmış ve…

Tamamını oku

Arzu [wish], zihinde insan davranışını güdüleyen bilinçdışı bir istek hâlidir. Freud’un zihnin topografik modelinde, arzular, bilinçdışı sistemin [system unconscious] temel zihinsel içerik birimi olarak kavramsallaştırılmıştır. Libido kuramında, arzular içgüdüsel dürtülerin [instinctual drives] türevleri olarak ele alınır. Zihnin yapısal modelinde de, arzular (yine dürtülerin türevleri olarak kavramsallaştırılarak) id’in içeriğini oluşturur. Arzular, savunmalarla birlikte dinamik çatışmanın [dynamic…

Tamamını oku

Enerji [energy], aynı zamanda Ruhsal Enerji [Psychic Energy) veya Zihinsel Enerji [Psychical Energy] olarak da adlandırılır; fiziksel enerjiye benzetilen varsayımsal ve ölçülebilir bir güçtür. Bu kavram, motivasyonel durumların, duygulanımların [affect] ve diğer zihinsel yaşantıların göreli yoğunluklarını açıklamak için kullanılır. Freud’un zihin kuramında ve erken dönem ego psikologları arasında, ruhsal enerjinin tüm zihinsel etkinliğin arkasındaki güç…

Tamamını oku

Topografik ve dinamik bakış açısıyla birlikte, ekonomik bakış açısı [economic point of view] da metapsikolojinin üç ana ekseninden biridir. Ekonomik bakış açısı, psişik olayları, içlerinde var olan ve onları canlandıran güçlerin yoğunluğu açısından ele alır. Bu kavram, Freud’un erken dönem düşüncelerinde de mevcuttu ve onun ilk metapsikolojik formülasyonlarında yer almıştır. Bu kavram, Freud’un kuramsal düşüncesinin…

Tamamını oku

Ekonomik ve dinamik bakış açısı gibi, topografik bakış açısı [topographical point of view] da Freud’un metapsikolojisinin üç ana boyutundan biridir. Bu bakış açısı, zihinsel aygıtın [mental apparatus] farklı süreçler tarafından yönetilen farklı zihin alanlarından, farklı “bölgelerden [territories]” oluştuğu fikrini ortaya koymuştur. Zihinsel bir topografya fikri, Freud’un düşüncesinde daha 1895 tarihli “Bilimsel Bir Psikoloji Taslağı”nda [Project…

Tamamını oku

Dinamik bakış açısı [dynamic point of view], topografik [topographical] ve ekonomik [economic] bakış açısına paralel olarak, metapsikolojinin üç ana ekseninden biridir. Bu bakış açısı, zihinsel aygıttan [mental apparatus] geçen güçlerin nasıl çatıştığını, birleştiğini ve birbirlerini nasıl etkilediğini inceler. Zihinsel dinamiklere ilişkin model, Freud’un düşüncesinde en başından beri mevcuttu: bu model, doğrudan on dokuzuncu yüzyılın fizik…

Tamamını oku

Temsil – Representation Bir olayın, canlı ya da cansız bir nesnenin yerine geçen ya da onu temsil eden. Zihinsel temsiller, söz konusu olay ya da nesnenin zihindeki temsilidir. Kendiliğin zihinsel temsili gerçek öze ait olabileceği gibi gerçek-dışı öze de ait olabilir. Karakaş, S. (2017). Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji Sözlüğü:Bilgisayar Programı ve Veritabanı – www.psikolojisozlugu.com…

Tamamını oku

Temsil edilebilirlik [representability], ruhsal aygıtın, bulunmayan bir nesnenin bir imge biçiminde hazır hâle getirilmesini mümkün kılan duyusal bir kapasitesidir. Bu kapasite, halüsinasyon sürecinde, sanatsal yaratımda ve rüya çalışmasında etkin olarak işlev görür; burada gizil ve soyut düşünceler görsel imgeler hâline dönüştürülür. Temsil edilebilirlik kavramı, Sigmund Freud’un Rüyaların Yorumu [The Interpretation of Dreams] (1900a) eserinin “Rüya…

Tamamını oku

İd (Id), Freud’un yapısal modelinde tanımladığı üzere, dürtüsel itkilerin zihinsel temsillerini içeren zihinsel bir sistem ya da organdır [agency]. Bu modelde, tamamı bilinçdışı olan id’in içeriği, hem kalıtsal yapısal unsurları hem de edinilmiş ve bastırılmış parçaları kapsar. İd’in işleyişi, haz ilkesi [pleasure principle] tarafından yönetilir; serbestçe dolaşan dürtü enerjisiyle [drive energy] çalışır ve birincil süreç…

Tamamını oku

Ruhsal aygıt [psychic apparatus] (ya da zihin [intellect]) kavramı, Freud’un çalışmalarında en başından itibaren yaygındır (örneğin, 1898 tarihli “Unutkanlığın Ruhsal Mekanizması [The Psychical Mechanism of Forgetfulness]” adlı makalesine bakınız). Bu kavram, o tarihten sonra Freud’un eserlerinde sürekli olarak yer almış ve onun son metinlerinden biri olan Psikanalize Genel Bir Bakışın [An Outline of Psychoanalysis] (1940a…

Tamamını oku