Ekonomik Bakış Açısı Nedir?

Topografik ve dinamik bakış açısıyla birlikte, ekonomik bakış açısı [economic point of view] da metapsikolojinin üç ana ekseninden biridir. Ekonomik bakış açısı, psişik olayları, içlerinde var olan ve onları canlandıran güçlerin yoğunluğu açısından ele alır.

Bu kavram, Freud’un erken dönem düşüncelerinde de mevcuttu ve onun ilk metapsikolojik formülasyonlarında yer almıştır. Bu kavram, Freud’un kuramsal düşüncesinin ve psikopatoloji anlayışının evrimi sürecinde giderek artan bir önem kazanmıştır. Kavram, son zamanlarda oldukça eleştirilen şu varsayıma dayanır: zihinsel aygıt, ona özgü güçlerle (içgüdülerle [instinct]) yatırım alır ve bu güçler, ya “doğuştan” olarak ya da gelişim sürecindeki değişimlere (özellikle travmaya) bağlı olarak yoğunluk bakımından farklılık gösterebilir. Bu birincil güçler birbirlerine karşı durabilir, birbirleriyle birleşebilir ve karmaşık birleşimler ile ittifaklar oluşturabilir. Ekonomik bakış açısı, bu güçler arasındaki etkileşimi ve ortaya çıkan yoğunlukları betimlemeye yönelik bir girişimdir.

1920’den sonra, özellikle nevrotik olmayan vakalarda karşılaşılan klinik güçlükler nedeniyle, Freud’un düşüncesinde ekonomik bakış açısının önemi giderek artmıştır. Freud’un bu dönemde geliştirdiği metapsikolojik kavramlar, patolojik durumların ve onların farklı yapılarının oluşumu ve sürdürülmesinde ekonomik bakış açısına merkezi ve belirleyici bir rol atfetmiştir.

Bazı psikanalistlerin, bilgi [information], temsil [representation] ya da gösterenler [signifiers] gibi daha çağdaş kavramlara odaklanmayı tercih ederek içgüdü [instincts] kavramını eleştirmeleriyle aynı şekilde, ekonomik bakış açısı da belirli kuramsal çekincelere yol açmıştır (Widlöcher, D., 1997). Bununla birlikte, içgüdüler sorunuyla doğrudan bağlantılı olan bu metapsikolojik boyutun nasıl değiştirilebileceği ve bunu yaparken tüm kuramsal yapının ciddi şekilde tehlikeye atılmadan nasıl korunabileceği belirsizdir. Ayrıca, klinik çalışma da bizi içgüdüsel yoğunlukta ve yatırımlarda [investment] meydana gelen değişimlere karşı duyarlı kılar; bu değişimleri, ekonomik bakış açısına ve dürtülerin bağlanması [binding] ile çözülmesi [unbinding] süreçlerine başvurmaksızın açıklamak oldukça güçtür. (RENE´ ROUSSILLON)