Kategori: Genel

Direnç [resistance], hastanın psikanalitik sürecin ilerlemesine ve derinleşmesine yönelik bilinçdışı karşı koyuşudur. Bu karşı koyuş; zihinsel süreçler, fantaziler, anılar, karakter savunmaları ve davranışlar aracılığıyla ifade edilebilir. Direnç, hastanın tanıdık uzlaşmalardan vazgeçme ve duygusal olarak acı verici bir kendilik farkındalığıyla yüzleşme konusundaki bilinçdışı anksiyetesini yansıtır. Başlangıçta genellikle bilinçdışı olan bu direnç, bilinçli olarak fark edildikten sonra…

Tamamını oku

Psikanalizin genel psikolojiden ödünç aldığı bir terim olan duygudurum [mood], üzüntü ya da sevinç gibi tek bir baskın duygulanımın tüm kendilik durumuna [self state] yayıldığı ve belirli bir süre boyunca devam eden bir duygulanımsal deneyim türüdür. Bir duygudurum, şunlardan oluşan karmaşık bir zihinsel durumdur: duygusal tonun baskın bir renklendirmesi (duygulanımsal bileşen), duygusal tonla tutarlı biçimde…

Tamamını oku

Psikanaliz [psychoanalysis] Freud’a göre, bir zihin kuramı, araştırmacı bir yöntem, zihinsel bozuukluklar için bir tedavi biçimi. Tedavi yöntemi olarak, birçok yıl boyunca haftada birden çok seansı içerir. Psikanalizde hastayı anlamanın ve tedavi edici şekilde etkilemenin başlıca araçları olarak serbest çağrışım, bilinçdışı zihinsel işleyişe dair gçzlemler, aktarım ve karşı aktarımın incelenmesinden yararlanılır. TEMEL PSİKANALİZ SÖZLÜĞÜ Psikanaliz…

Tamamını oku

Histeri, çeşitli psikopatolojileri ya da karakter özelliklerinin bazı yönlerini ifade eder ve şunları kapsar: 1) Belirgin anatomik ya da fizyolojik bir patolojiyle ilişkilendirilemeyen, çeşitli ve sıklıkla değişken bedensel belirtilerle karakterize edilen bir sendromdur; bu belirtiler bilinçdışı çatışmanın sembolik ifadesini temsil eder. Örneğin, bir şeyi “görme”ye dair bir çatışma, körlük şeklinde dışa vurulabilir (konversiyon histerisi [conversion…

Tamamını oku

“Otoerotizm [autoeroticism]” terimi, başka bir kişinin müdahalesi olmaksızın cinsel doyum elde etmeye yönelik davranışları ifade eder (en belirgin örneği mastürbasyondur). Ancak bu terim, Freudyen psikoseksüellik anlayışı göz önünde bulundurulduğunda, genellikle daha geniş bir şekilde anlaşılır; zira Freud’a göre, birçok farklı bedensel haz, cinsel doyum değerini kazanabilir. Bu anlamda, genitallerin dahil olması zorunlu değildir. Bu anlayış…

Tamamını oku

Yorum[lama] [interpretation], analistin, hastanın bilinçdışı ruhsal yaşamına dair anlayışını, hastanın konuşmaları, düşünceleri, duygulanımları, fantezileri ve davranışlarında ifade bulan biçimiyle, ona sözel olarak iletmesidir. Bir yorum, hastanın bilinçli yaşantısının bazı yönleriyle, onun bilinçdışında tutmaya çalıştığı ruhsal deneyimleri bağlantıya geçirir; böylece bilinçdışı ruhsal yaşantıyı bilinçli kavrayışa açık hale getirir. Yorum, içgörüye [insight] yol açar. Yorumun açık bir…

Tamamını oku

ego ideal – ego ideali klasik psikoanalitik kurama göre kişinin olmak istediği, öykündüğü mükemmel. İdeal olarak görülen kimselere göre şekillenmiş olan bilinçli ya da bilinçsiz zihinsel imge, bireyin olmak istediği şeyin modeli. Özün (self) ulaşmak istediği standartları, bebeksi tümgüçlülük ve mükemmellik hayallerini, içselleştirilmiş ideal nesnelerin kalıntılarını, anne ve baba sevgisini sürdürmede gerekli olan özellikleri, onların…

Tamamını oku

Duygulanım [affect], psikanalizin genel psikolojiden ödünç aldığı bir terimdir ve şu unsurlardan oluşan karmaşık psikofizyolojik bir durumdur: 1) Duyguları içeren öznel bir yaşantı, 2) Buna eşlik eden düşünceler ve fanteziler, 3) Gözlemlenebilir, biyolojik olarak belirlenmiş bir fizyolojik tepki örüntüsü. Duygulanım ayrıca şunları da içerir: 4) Davranışsal bir yanıt ya da duygusal ifade, 5) Bir zihinsel…

Tamamını oku

İçselleştirme [internalization], bireyin içsel dünyasının, dış dünyanın gerçek ya da hayal edilmiş bazı yönlerini içine alması yoluyla değişime uğradığı bir grup psikolojik süreci ifade eder. İçselleştirmenin karşıtı, dışsallaştırmadır [externalization]; bu ise, iç dünyaya ait bazı unsurların dış gerçekliğe atfedildiği bir grup süreçtir. Her iki terim de, iç dünyanın dış dünyayla etkileşim içinde geliştiğini ifade eder;…

Tamamını oku

Düzeltici duygusal deneyim [corrective emotional experience], Franz Alexander tarafından tanımlanmış olan, terapötik yararın yorumlama yoluyla kazanılan içgörüden ziyade, analistin hastaya yönelik tutumsal ve davranışsal tepkilerine atfedildiği bir tedavi tekniğidir. Hastanın analistle yaşadığı deneyim, çocukluk dönemindeki olumsuz ebeveyn tutumlarına maruz kalmanın sonucu olarak oluşan sağlıksız uyumlanmaları onardığı düşünüldüğünden “düzeltici” niteliktedir. Analistin alışılmış terapötik duruşu, ebeveynlerin orijinal…

Tamamını oku