Bu yazıda İngilizcesi condensation olan yoğunlaştırma teriminden bahsetmeye çalışacağım.

Yoğunlaştırmayı üç bağlamda düşünebiliriz:

1. Birincil süreç düşüncesinin bir formu
2. Rüyadaki sansür mekanizmasının bir yöntemi
3. Bir savunma mekanizması

İngilizce bir kelime olan condensation Türkçede daha çok yoğunlaşma olarak kullanılsa da ben yoğunlaştırmayı tercih ediyorum çünkü ben onu aktif zihnin bir eylemi olarak düşünüyorum. Yani, zihnimiz bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde yoğunlaştırıyor, diye düşünüyorum. Terimi özellikle, rüyadaki sansür mekanizmasının kullandığı yöntemlerden biri -yer değiştirme, sembolleştirme gibi- olarak düşündüğümüzde demek istediğim daha net anlaşılabilir. Ayrıca, Hakan Atalay da kelimeyi Dinamik Psikiyatri‘de yoğunlaştırma olarak çevirmiş.

Tureng.com‘da condensation kelimesinin bazı karşılıkları şunlardır: yoğunlaşma, buğulaşma, sıklaştırma, sıkıştırma, yoğunlaştırma… Sitenin psikoloji kategorisi için verdiği anlamlar ise şöyle: bir konuda yoğunlaşma, (rüyada) birden fazla fikrin tek bir simgede birleşmesi, çok sayıdaki tecrübenin tek kelime veya eyleme indirgenmesi

Yoğunlaşma (condensation) klasik psikanalizde, bilinçdışı süreçlerin temel işleyiş süreçlerinden birisidir. İki veya daha fazla ögenin veya imajın, bilinçdışı bazı süreçlerle birleşerek tek bir sembolle temsil edilmesi demektir. Sansürün dolaysız bir sonucudur ve sansürden kaçma girişimine karşılık gelir. Semptom oluşumunda, en açık haliyle de rüyaların oluşumunda önemli bir rol oynar. Örneğin rüyamızda gördüğümüz bir insanın sakalı tanıdığımız birisine, gözleri bir başkasına, sesi, boyu vb. yine bir başkasına benziyor olabilir. (PS)

Yoğunlaştırma birçok mental etkinliğin ya da imgenin bir tek sözcük ya da imge, hatta bunlardan birinin bir parçası ile temsil edilmesini göstermek üzere kullanılan bir terimdir. PKG

Sıkıştırma (condensation) birbirinden çok başka bir dizi düşünce veya hissin tek bir düşünce, his veya imgeyle temsil edildiği zihinsel bir süreçtir. Sıkıştırma birincil süreç düşünme tarzının özelliği olup rüyalarda ve semptomlarda sıklıkla görülür. TPS

Yoğunlaştırmada çeşitli düşünce ve duygular bir simge ya da ifadeyle iç içe girer. Örneğin, düşte görülen yaşlı bir beyefendi, aynı anda, hem babayı, hem patronu hem önceki gün ceza kesen bir polis memurunu hem de kişinin bölünmüş bazı kısımlarını canlandırabilir [temsil edebilir]. DP

Yoğunlaşma, bir savunma mekanizması olarak, bambaşka fikirleri, görüntüleri, temsilleri ya da yakın ya da sembolik zihinsel işlevleri rastgele bir araya getirme durumu olarak tanımlanabilir. Yoğunlaşmada (condensation) farklı fakat birbirine yakın duran fikirleri kaynaştırırsınız. ZKKY

Bay V. terapistinin park alanında bir Lexus görür ve onun terapistine ait olduğunu düşünür. Terapistin yanına gidince de şöyle der: Arabanızı beğendim. Bir Lexus o, değil mi?

Bu yoğunlaşmadır. Bay V., olumsuz (düşmanca) baba-aktarımı dolayımıyla, terapistin zengin olduğunu düşünmüştür. Bay V. aynı zamanda Lexus marka otomobili olanların zengin olduğuna inanmıştır zira Lexux pahalı bir otomobildir. Bu iki düşüncesini -“terapistim zengindir” ve “Lex’usu olanlar zengindir”- bir araya getirerek otomobilin terapiste ait olduğu sonucuna varmıştır. ZKKY

Referanslar

Psikoloji Sözlüğü (PS)

Psikanalitik Kurama Giriş (PKG)

Dinamik Psikiyatri (DP)

Zihnin Kendini Koruma Yolları (ZKKY)