Kategori: Genel

Bölme [splitting], deneyimleyen zihnin bir parçasının iki ya da daha fazla parçaya ayrılma sürecidir. Terimin en yaygın çağdaş kullanımı, Kernberg’in (1966, 1975) çalışmalarında görülür; Kernberg, bölmeyi, sınırda ve diğer ağır psikopatolojilerde gözlemlenen bir savunma [defense] olarak tanımlamıştır. Kernberg, bölmeyi, çelişkili bilinçli yaşantıların (genellikle kendilik ve/veya nesneye ilişkin) yan yana var olduğu, ancak birbirlerini etkilemediği, “karşılıklı…

Tamamını oku

İnkâr [denial], bazen yadsıma [disavowal: ret, tekzip, inkar] olarak da adlandırılır; bireyin, belirli bir gerçekliğin bazı ya da tüm yönlerini reddetmesi yoluyla, bu gerçekliğe eşlik eden acı verici duygulanımları azaltmasına ya da bunlardan kaçınmasına olanak tanıyan bir savunma mekanizmasıdır. İnkâr, dış gerçekliğin bazı yönlerini reddetmek amacıyla kullanılabilir (örneğin, eşi kalp krizi geçirmiş olan bir kişinin,…

Tamamını oku

Metapsikoloji [metapsychology], Freud’un türettiği bir terimdir ve zihnin nasıl işlediğine dair psikanalitik kuramların, genellenebilir ilke ve kavramlar düzeyinde yapılandırıldığı kavramsal bir çerçevedir. Metapsikolojiye dair en geniş bakış açısı [point of view], onu psikanalitik kuramın bütünüyle eşdeğer olarak tanımlayabilir. Metapsikolojiye dair en dar görüş, onu Freud’un “Papers on Metapsychology” (1915g) başlıklı çalışmasında sunduğu zihin kuramıyla özdeşleştirir.…

Tamamını oku

Agency için Redhouse Sözlüğü şu karşılıkları veriyor: i. vasıta, fail; iş, faaliyet; acentalık, vekalet; acenta. Temel Psikanaliz Sözlüğü ise “eyleyenlik” karşılığını kullanırken Psike İstanbul Psikanaliz Derneği “fail”, “temsilci”, “organ” karşılıklarını uygun buluyor. Agency, Psikanalitik Tanı‘da “tesir gücü”, “etkisi olma” ile karşılanıyor. Ben burada agency için, Yavuz Erten’in şurada kullandığı gibi, faillik kavramını kullanacağım I. Faillik…

Tamamını oku

Topografik kuram [topographic theory], Freud’un zihinsel örgütlenmeye ilişkin ilk kuramıdır. Bu kuramda zihin, bilinçdışı [unconscious] , önbilinç [preconscious] ve bilinç [conscious] olmak üzere üç ayrı [agency] ya da sisteme ayrılmıştır ve bu sistemler, bilinçle olan ilişkilerine göre tanımlanır. Bu sistemler ayrıca şu açılardan tanımlanır: zihinsel işleyiş biçimleri (birincil sürece karşı ikincil süreç [primary versus secondary…

Tamamını oku

Çatışma [conflict],ya da intrapsişik/psişe-içi çatışma [intrapsychic conflict], çoğunlukla bilinçdışı düzeyde işleyen; zihinde, karşıt yönelimlere sahip düşünceler, duygular ya da yapılar arasında yaşanan mücadeleyi ifade eder. Buna karşılık, genellikle bilinçli düzeyde deneyimlenen dışsal çatışma [external conflict], bireyle dış dünya arasında -ister kişilerarası ilişkilerde ister toplumun dayattığı talepler biçiminde olsun- ortaya çıkan gerilimleri ifade eder. İntrapsişik/psişe-içi ve…

Tamamını oku

Ego, zihnin yürütücü (yönetici) aygıtıdır. Zihinsel işleyişte homeostazı [homeostasis] ya da öz-düzenlemeyi [self regulation] sağlama işlevi görür; çatışan güdüler arasında aracılık ederek bunlar arasında uzlaşmalar [compromise] oluşturur. Aynı zamanda, iç dünya [inner world] ile dış gerçeklik [external reality] arasındaki talepler arasında denge kurarak uyum sağlama [adaptation] işlevini yerine getirir. Son olarak ego, tüm zihinsel süreçleri…

Tamamını oku

Dürtü [drive], psikanalitik literatürde zaman zaman içgüdü [instinct] ya da içgüdüsel dürtü [instinctual drive] olarak da adlandırılsa da, özünde bireyin biyolojik gereksinimlerinden kaynaklanan, süreklilik arz eden içsel bir güdüsel baskının zihinsel temsili olarak tanımlanır; bu baskı zihinsel etkinliği uyarır ve dolayısıyla tüm insan psikolojik yaşantısının temelini oluşturur. Zihne ilişkin bazı kuramsal modellerde (Freud’un özgün modelinde…

Tamamını oku

Bastırma [repression], zihinsel yaşantıların bilinçli farkındalığa erişimini engelleyen bilinçdışı bir savunma sürecidir [unconscious defensive process]. Bastırma, yargılama ya da kınama gibi bilinçli süreçlerden farklıdır. Aynı zamanda, bir düşünceyi bilinçli ve kasıtlı olarak düşünmemeye çalışma anlamına gelen baskılama [suppression] ile de karıştırılmamalıdır. Geleneksel olarak bastırma, inkâr [denial] (kabul etmeme [disavowal]) ile de ayırt edilir: çünkü inkâr,…

Tamamını oku

Terapötik etki [therapeutic action], psikanalitik tedavinin terapötik kazanımı nasıl sağladığını açıklayan süreç demektir. Psikanalizin her bir ekolü, zihin [mind] ve patogenez [pathogenesis] modeline örtük biçimde bağlı olan bir terapötik etki kuramı geliştirmiştir. Terapötik etki kuramları, açık biçimde klinik teknik kuramlarıyla ve terapötik sonucun nasıl kavramsallaştırıldığıyla bağlantılıdır. Çağdaş terapötik etki kuramları, temelde yorumun işlevi [function of…

Tamamını oku