Psikodinamik terapinin ne olduğunu ele almadan önce bir şeyi hatırlatmakta fayda görüyorum. Psikoterapi literatüründe, genel olarak, şu kavramlar aynı anlamda, birbirinin yerine kullanılabilir: psikodinamik psikoterapi, psikodinamik terapi; dinamik psikoterapi, dinamik terapi; psikanalitik psikoterapi, psikanalitik terapi; analitik psikoterapi, analitik terapi. Ben de bu yazıda, bağlamına uygun olarak, bu kavramlardan herhangi birini kullanacağım.
Psikodinamik psikoterapi üzerine düşünmek, yazmak çok da kolay değildir. Bunun bir nedenini Sarah Fels Ulsher’in Thomas H. Ogden’den yaptığı bir alıntıyla anlayabiliyoruz:
Ogden’in psikanaliz hakkında söyledikleri, yeterince derine inildiğinde psikanalitik psikoterapiye de uygulanabilir: “Psikanaliz yaşanmış bir duygusal deneyimdir. Bu haliyle tercüme edilemez, kaydedilemez, açıklanamaz, anlaşılamaz veya kelimelerle anlatılamaz. O, neyse odur” (s.857).
Introduction to Psychodynamic Psychotherapy Technique
Psikodinamik psikoterapi kavramını bir çatı/şemsiye kavram olarak düşünebiliriz. Peki bu çatının altına hangi yaklaşımlar girebilir? Soruyu şöyle de sorabiliriz: Bir psikoterapi modelini psikodinamik yapan nedir, ne olabilir?
Bu sorunun cevabının ararken, Deborah L. Cabaniss‘in yaklaşımını gayet sade ve yol gösterici buluyorum. Cabaniss şöyle diyor:
Böylece, bu kılavuzun [kitabın] temelini oluşturan iki tanıma ulaşıyoruz:
Psychodynamic Psychotherapy: A Clinical Manuel
- Psikodinamik referans çerçevesi (psychodynamic frame of reference), bilinçdışı zihinsel aktivitenin bilinçli düşüncelerimizi, duygularımızı ve davranışlarımızı etkilediğini varsayan bir çerçevedir.
- Psikodinamik psikoterapi (psychodynamic psychotherapy), psikodinamik referans çerçevesine dayalı herhangi bir terapidir.
Cabaniss’in söz konusu sadeleştirmesinden hareketle şunu söylebiliriz: Bir psikoterapi modeli psikodinamik referans çerçevesine yaslanıyorsa, başkaca söylersek, “bilinçdışı” kavramı ile çalışıyorsa, psikodinamik psikoterapi olarak isimlendirilebilir. (Psikodinamik referans çerçevesi hakkında biraz daha ayrıntı için şuraya bakabilirsiniz.)
Cabaniss’in kullandığı, rehberlik edici başka bir kavram ise “terapötik eylem teorisi”dir (theory of therapeutic action). Terapötik eylem teorisini “bir psikoterapi yaklaşımının nasıl çalıştığını açıklamaya çalışan bir teori” olarak düşünebiliriz. Ona göre psikodinamik psikoterapinin terapötik eylem teorilerini üç başlık altında ele alabiliriz; yani psikodinamik psikoterapide danışanlarımız temelde şu üç yolla yardımcı oluruz:
- Bilinçdışı olanı bilinçli hale getirmek
- Zayıflamış ego işlevlerini desteklemek
- Gelişimi yeniden etkinleştirmek
Bir yanıt yazın