“Borderline tedavi edilmezse ne olur?” sorusunun mahiyeti üzerinde durarak başlayayım müsaadenizle:
- Soru, borderline kişilik bozukluğuna sahip birinin yakını, onunla yaşayan biri tarafından soruluyor olabilir ve bu yüzden, borderline ifadesi kullanılmış olabilir. Burada borderline, söz konusu kişilik bozukluğuna sahip kişiyi işaret etmektedir.
- İkinci durumda borderline, söz konusu bozukluğu -yani borderline kişilik bozukluğunu- işaret ediyor olabilir.
Sorunun olası iki farklı içeriğine neden vurgu yaptığımı merak edebilirsiniz. İlkinde, birinin bir başkası -çocuk, eş, sevgili, arkadaş gibi- için tedavi arayışı söz konusu olabilecekken ikincisinde kişinin kendisi için tedavi arayışı söz konusu olabilir.
“Borderline kişilik bozukluğu tedavi edilmezse ne olur?” sorusunun çok sade bir cevabı olabilir aslında: Kişi, söz konusu bozukluğun içerdiği ve/veya yol açacağı zorluklarla yaşamak zorunda kalabilir. Nasıl ki, dişteki iltihabı kurutmadığınız sürece diş ağrısı çekmek zorunda kalabilirsiniz, borderline kişilik bozukluğunu tedavi etmediğiniz sürece de bazı zorluklar çekebilirsiniz.
Şimdi isterseniz, bordeline kişilik bozukluğu tedavi edilmediği sürece, olabileceklere bir göz atalım.
İlişki sorunları
BKB’nin kendini en net bir şekilde hissettirdiği alanlardan biri ilişkilerdir.
BKB’li insanlar dünyaya siyah-beyaz ikilisinden bakabilirler. Onlara göre insanlar, olaylar, durumlar, şeyler iyi ya da kötüdür. Bu iyi ya da kötü anlık değişebilir. Buna bağlı olarak da, borderline kişinin duyguları, neredeyse anında değişebilir.1 Duyguların hızlı değişimi, kişinin kendini yorabileceği gibi ilişkide olduğu kişileri de yorabilir, zorlayabilir.
BKB’li kişiler, genellikle başkalarına karşı sevgi-nefret kutuplarında salınım gösterebilirler. Kişi, aynı partnerini bir gün dünyanın en iyi insanı olarak görebilirken, aynı insanı ertesi gün dünyanın en kötü insanı olarak görebilir. Böylesi tutumların bir kısmı, BKB’li kişilerin terk edilme korkusuyla ilişkili olabilir. Kişiler, geride bırakılma terk edilme riski altında olduklarını hissettiklerinde, sevdikleriyle iletişimi kesebilirler.1
İlişkilerdeki sevgi-nefret düzensizliği, birçok kişilerarası çatışmaya ve ilişkilerde kronik zorluklara yol açabilir. Bu nedenle ilişkilerde kargaşa/ çatışma, boşanma ve aile ve arkadaşlarla olumlu ilişkileri sürdürme zorluğu, BKB’den muzdarip insanlar arasında yaygın olabilir.2
İş kaybı
Kişilerarası çatışmaya yatkınlık, örneğin patronları veya iş arkadaşlarıyla aşk-nefret yaklaşımını benimseyen birinin, sabit bir işi sürdürme yeteneğini de etkileyebilir.2 BKB’ye sahip kişilerin hayatları, dolayısıyla da işleri, kargaşa içinde olabilir. Kişiler, işlerini de bir anda sevip bir anda anlamsız bulabilirler.
İş hayatındaki düzensizlik BKB’nin göstergelerinden biri olabilir. Kişiler mesleki kimlikle ilgili bir sorun yaşayabilir ve kendilerini bir işe adamakta zorlanabilirler.
İşle ilgili söylediklerim, bütün BKB sahibi kişiler için geçerli olmayabilir elbette. BKB’li olduğu halde oldukça iyi çalışan bazı insanlar da olabilir. BKB teşhisi aşmış olmak, tek başına, birinin, isterse bir işte çalışamayacağı veya evlenemeyeceği anlamına gelmez. Bununla birlikte, insan ilişkilerinde şiddetli sorunlar yaşayan birinin işte de sorunlar yaşaması pek muhtemeldir.
Kendine zarar verme ve hastaneye yatışlar
BKB’li birçok insan, duygularıyla başa çıkmaya çalışırken kendine zarar verebilir, bazıları intihar girişiminde bile bulunabilir -hatta intihar ederek ölebilirler.1
İntihar girişimi BKBli kişiler arasında o kadar yaygındır ki, bazıları bunu, bozukluğun bir belirtisi olarak düşünür. Bir araştırmaya göre, borderline kişilerin yüzde 10’a kadarı intihar yoluyla ölmektedir.7
Genel olarak, kendine zarar verme davranışı, kişinin ruh hali düştüğünde başlar. Bir araştırmaya göre, bunaltıcı hale gelen intihar düşünceleri, BKB’li bir kişinin hastaneye yatarak veya bir yataklı tedavi merkezine girerek yardım aramasına neden olabilir.8
Kendine zarar verme ve intihar girişimleri çoğu zaman, acı çeken kişi için bir çağrı işlevi görebilir. Bunlar sayesinde kişiler, hayatlarının tehdit altında olabileceğini fark edebilirler.
Dürtüsel davranışta bulunma eğilimi
Tehlikeli ve dürtüsel davranışlarda bulunmak, BKB’nin başka bir işaretidir. BKB’den muzdarip olan kişi, aşırı para harcayabilir, madde bağımlısı olabilir, aşırı yemek yiyebilir, dikkatsizce araç kullanabilir ve rastgele cinsel ilişkiye girebilir. Söz konusu dürtüsel davranışlar, genellikle birçok BKB hastasının mücadele ettiği zayıf kendilik imajıyla ilişkilidir.
Dürtüsel davranışlarda ve tehlikeli faaliyetlerde bulunmanın bir sonucu olarak, BKB’li kişi, sağlık sorunlarıyla ve fiziksel sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Örneğin, aşırı yemek yeme kalp hastalığı ve kan şekeri artışı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirken, rastgele cinsel ilişkiler cinsel yolla bulaşan hastalıklara veya planlanmamış gebeliklere yol açabilir.1
Genel bir kararsızlık/ huzursuzluk hissi
Bazıları, BKB ile yaşamanın buz üzerinde yürümeye çalışmak gibi olduğunu söylüyor. Mesela, BKB’li insanlar, daha önce bahsedilen (gerçek veya hayali) terk edilme korkusuyla aşırı meşgul olabilirler. Aynı zamanda, gerçekliği çarpıtma eğilimi gösterebilirler, kendilerinden kopmuş ve bedenlerini dışarıdan izliyormuş gibi hissedebilirler.1
Diğer hastalıklar
BKB’li kişiler diğer tıbbi sorunlar ve zihinsel hastalıklar açısından risk altındadırlar.1 Örneğin, bir araştırmaya göre, BKB’li kişilerin yaklaşık yüzde 10’unda bipolar-1 bozukluğu ve diğer yüzde 10’unda Bipolar-2 bozukluğu görülmektedir.9
Genel olarak, kişilik bozukluğu olan kişiler, anksiyete bozuklukları, duygudurum bozuklukları, dürtü kontrol bozukluklarının yanı sıra madde bağımlılığı sorunları yaşama riski altındadır.10 Bununla birlikte, bir kişinin birincil teşhisi olarak BKB’ye sahip olması mümkündür.
Özetle şunu diyebiliriz ki, borderline tedavi edilmezse, kişi, borderline kişilik bozukluğunun belirtileri ile yaşamak zorunda kalabilir.
Referanslar
1Borderline Personality Disorder. National Institute of Mental Health. December 2017.
2Signs, Effects, and Symptoms of Borderline Personality Disorder. Highland Ridge Hospital.
3Ruggero CJ, Zimmerman M, Chelminski I, et al. Borderline Personality Disorder and the Misdiagnosis of Bipolar Disorder. Journal of Psychiatric Research. April 2010.
4Bellino S, Patria L, Paradiso E, et al. Major Depression in Patients With Borderline Personality Disorder: A Clinical Investigation. Canadian Journal of Psychiatry. March 2015.
5What Is Dialectical Behavior Therapy (DBT)? Behavioral Tech.
6Zanarini MC. Psychotherapy of Borderline Personality Disorder. Acta Psychiatrica Scandinavica. November 2009.
7Practice Guideline for the Treatment of Patients With Borderline Personality Disorder. American Psychiatric Association. 2010.
8Oldham, JM. Borderline Personality and Suicidality. American Journal of Psychiatry. January 2006.
9Zimmerman M. The Relationship Between Borderline Personality Disorder and Bipolar Disorder. Dialogues in Clinical Neuroscience. June 2013.Gunderson JG, Stout RL, McGlashan TH, et al. Ten-Year Course of Borderline Personality Disorder. Archives of General Psychiatry. August 2011.
Bir yanıt yazın