Şizotipal kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?

Şizotip kişilik bozukluğu (schizotypal personality disorder) şizofreni teşhisi için gerekli kriterlere uyacak kadar şiddetli olmayan çeşitli düşünce, algı, iletişim ve davranış tuhaflıklarıyla tanımlanan bir kişilik bozukluğudur.¹

Aşağıdakilerden en az beşi ile belirli olmak üzere, yakın ilişkilerde birden bir rahatsızlık duyma ve yakın ilişkiye girme yeterliğinin düşük olması ile kendini gösteren toplumsal ve kişilerarası eksikliklerin yanı sıra bilişsel ve algısal çarpıtmalar ve sıra dışı (uçuk) davranışlar ile giden yaygın bir örüntünün varlığını gerektirir:²

Kişilik bozukluğu nedir? Kişilik bozuklukları nelerdir?

1) Alınma düşünceleri: Başkaları sizi konuşuyor ya da size bakıyor gibi olduğu izlenimine kapıldığınız sık sık oluyor mu?

2) Alışılagelmişin çok dışında inançlar ya da büyüsel düşünme: Boş (batıl) inançlarınız çok var mı? Olağan dışı ya da büyüsel olgularla uğraşıp duruyor musunuz? Olacak olayları sezme ya da başka insanların düşüncelerini okuma gibi özel birtakım güçleriniz olduğunu düşünüyor musunuz?

3) Olağan dışı algısal yaşantılar: Başkalarının göremediği bir insanın olduğu ve sizinle konuştuğu gibi bir sezginizin olduğu oluyor mu?

4) Yadırganacak düşünme ve konuşma biçimi: Başka insanların, söylediklerinizin ya da söyleme biçiminizin olağan dışı, hatta uygunsuz olduğunu söyledikleri hiç oldu mu?

5) Kuşkuculuk ya da paranoya: Başka insanların sizi sömürdüğünü, size kötülük yaptığını ya da sizi aldattığını sık sık düşündüğünüz oluyor mu?

6) Uygunsuz ya da kısıtlı duygulanım: Duygusal yaşantılarınızın ve dışavurumlarınızın dar bir aralıkta kaldığını ve zamanla çok değişmediğini görüyor musunuz? Duygusal uyarıcı durumlarda, başkalarının beklediği gibi tepki vermediğinizi söyleyenler oldu mu?

7) Sıra dışı ya da uçuk görünüm ya da davranış: Başkalarının, sizin davranışlarınızı ya da görünümünüzü sıra dışı ya da uçuk olarak değerlendirdiği hiç oldu mu?

8) Yakın arkadaşlarının ya da sırdaşlarının yokluğu: Birinci derecede akrabalarınız dışında, kişisel olaylarınızı ya da sırlarınızı paylaştığınız yakın arkadaşlarınız ya da başka insanlar yok mu?

9) Aşırı toplumsal kaygı: Özellikle tanıdık, bildik olmayan insanların bulunduğu toplumsal ortamlarda genellikle aşırı bir kaygı içinde olur musunuz?

Dışlama: Bu bozukluk, yalnızca şizofreni, ikiuçlu bir bozukluk, psikoz özellikleri gösteren depresyon bozukluğu, psikozla giden başka bir bozukluk ya da otizm açılımı kapsamında bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkıyorsa bu tanı konmaz.